İşte Ekonomim Gazetesi yazarı Vahap Munyar'ın o yazısı...
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanlığını 3 Kasım 2023’te Mehmet Kalyoncu’dan devralan Neşecan Çekici, GYODER Genel Müdürü Kürşat Serkan Hakan’la birlikte bize piyasanın durumunu anlatırken önce başlığı attı:
Barınma krizi geliyor…
Bu başlığın altını doldurmak için banka kredili konut satış verilerine işaret etti. Dramatik durumu anlatmak amacıyla 2013 yılına döndü:
2013 yılında konut kredisi faiz oranı ortalama yüzde 1’in altında idi. Toplam 1 milyon 150 bine ulaşan satışın yüzde 39.8’i banka kredisi ile satılmıştı.
Banka kredisi kullanım oranının 2023’te yüzde 14.5’e indiğinin altını çizdi:
Bu yılın ilk yarısında konut alımında banka kredisi kullanım oranı yüzde 9’a kadar indi. 545 bin adetlik satışın sadece 51 bininde banka kredisi kullanıldı. Haziran 2024’te aylık kredili satışın yüzde 49.4 azaldığını, 6 bin 813 konutun banka kredisiyle satıldığını kaydetti:
Artık banka kredili konut satışları yok denecek kadar az.
Türkiye’de yıllık yeni konut ihtiyacının 800 bin dolayında olduğunu bildirdi:
Son 2-3 yıldır yeni konut üretimi 400-500 bin aralığına indi.
Konut satışlarının yılın ilk yarısında yüzde 3.7 gerilediğini aktardı:
Bu yılın ilk 6 ayında 545 bin 74 konut satıldı. Haziran 2024’te yüzde 5.2 azalışla 79 bin 313 adet satış oldu.
Yabancıların “bekle, gör” pozisyonunda olduklarını vurguladı:
Yabancılara yapılan konut satışları 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 48.1 azalarak 35 bin 005 oldu. Geçen yıl toplam konut satışları içinde yabancılara yönelik olanların payı yüzde 2.9’a geriledi. Bu oran an itibariyle yüzde 2’nin de altına indi.
Yabancılara konut satışıyla ilgili bu yılın verilerini paylaştı:
Yabancılara konut satışları bu yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 45.7 azalarak 9 bin 21’e geriledi.
Aile üyesinde veya kendisinde konut bulunanların yeni konut için kredi kullanım oranının yüzde 25’lere kadar düşürüldüğünü anımsattı:
Bu kesim kiralık konut üretimine destek oluyordu. Burada tekrar bir gözden geçirme faydalı olabilir.
İlk konutunu alacaklara verilen desteğin altını çizdi:
İlk konutunu alacaklar için planlanan ama bekleyen yüzde 1.2 oranlı ve 180 ay vadeli kampanyanın da sektöre olumlu etkisi olacaktır.
Daralan talebin yönelimine dikkat çekti:
Mevcut şartlarda artık konutta talep tamamen doğru lokasyonda, doğru mühendislikle yapılmış projelere yöneliyor ve daha seçici davranıyor. Bu, bir anlamda sektörü disipline ediyor. Arzda ve talepte yaşanan sıkışmayı, ekonomik iyileşmeler biraz rahatlatabilir.
Sıkıntılı sürece rağmen konuya bir de fırsat penceresinden baktı:
Gayrimenkulde nakdin kuvvetli olduğu bir dönemdeyiz. Nakitle dönen bir pazar olduğundan pazarlık payları da çok yükseldi. Bu pazarlık baskısı özellikle yüksek segmentteki konutlarda fiyatları aşağı indiriyor.
Bu noktada konut fiyatlarının seyrini analiz etti:
Konut satış fiyatları nominal olarak geçen seneye ve önceki seneye göre artmaya devam ediyor. Ancak, reel olarak fiyat artışının en düşük seviyesinde olduğumuzu söyleyebiliriz.
Konut fiyatlarının Nisan 2024 itibariyle bir yılda yüzde 54 arttığının altını çizdi:
Ancak, konut fiyatları mevcut enflasyondan arındırıldığında yıllık fiyat değişiminin yüzde 9 azaldığı görülüyor. GYODER Başkanı Neşecan Çekici’nin ortaya koyduğu veriler, piyasadaki sıkıntıyı, sancıyı gözler önüne seriyor…
Yaşanan sıkıntı “barınma krizi”ne dönüşürse sonu iyi olmaz değil mi?
