Anayasa Hukukçusu Tolga Şirin’in dikkat çektiği gibi, yeni düzenlemelerin taşınmazlara yönelik keyfi müdahalelere kapı aralayabileceği yönünde endişeler bulunuyor.
Kanunda Yer Alan Düzenlemeler
Kanun teklifinde yer alan düzenlemeler ve getirdiği yenilikler şu şekilde özetlenebilir:
-
Köy Taşınmazları İçin Ek Süre:
- Köy nüfusuna kayıtlı olup köyde ikamet eden ihtiyaç sahipleri için, bina yapmayanlara veya taksitlerini ödemeyenlere 31 Aralık 2028'e kadar ek süre tanındı.
-
İzinsiz Yapıların Yıkımı:
- Belediye sınırları içinde ve dışında bulunan Hazine, belediye veya özel bütçeli idarelere ait yerlerdeki izinsiz yapılar, ilgili kurumlarca yıkılabilecek.
-
Kentsel Dönüşümde KDV Muafiyeti:
- Kentsel Dönüşüm Başkanlığına yapılan arsa ve arazi teslimleri Katma Değer Vergisi’nden (KDV) muaf tutuldu.
-
İmar Hakkı Aktarımı:
- İmar hakkı aktarımı, alıcı parselin inşaat alanını en fazla yüzde 30 oranında artırabilecek.
-
Düzenleme Ortaklık Payları:
- Kamu hizmet alanları için düzenleme ortaklık payları ayrılacak.
-
Değer Artış Payı:
- Taşınmaz maliklerinin talebiyle yapılan imar planı değişikliklerinde, oluşan değer artışı üzerinden yüzde 90 oranında bir bedel alınacak.
-
Elektronik Haberleşme Altyapıları:
- Anayasa Mahkemesi kararlarına uygun olarak, elektronik haberleşme altyapıları için yapı ruhsatı düzenlemesi yapıldı.
-
Yapı Denetim Cezaları Artırıldı:
- Yapı denetim kuruluşlarına uygulanan idari para cezaları artırıldı. İllerde faaliyet gösterecek yapı denetim kuruluşlarının sayısı Bakanlık tarafından belirlenecek.
-
Coğrafi Veriler Üzerinde Kontrol:
- Coğrafi verilerin toplanması, üretilmesi ve paylaşılması, Bakanlığın iznine tabi hale getirildi.
-
İmar Planlarında Kamu Hizmet Alanları:
- İmar planı değişikliklerinde kamu hizmet alanları için öncelikli düzenlemeler yapılacak.
Anayasa Hukukçusu Tolga Şirin’in Görüşü
Tolga Şirin, özellikle imar hakkı aktarımı maddesinin kritik olduğunu belirtti. Bu hüküm, taşınmaz sahiplerinin mülklerinin "imar hakkı aktarımı" yoluyla başka bir arsayla değiştirilebileceği anlamına geliyor. Bu düzenleme, mülkiyet hakları açısından ciddi tartışmalar yaratabilir. Şirin, düzenlemenin keyfi müdahalelere müsait olduğuna ve mülk sahiplerini mağdur edebileceğine dikkat çekti.
Tartışmalı Noktalar
- Mülkiyet Hakkı: İmar hakkı aktarımı, mülk sahiplerinin rızası dışında tapulu taşınmazlarının başka bir yerle değiştirilebilmesi riskini doğurabilir.
- Kamulaştırma Süreçleri: Bu düzenlemenin, mevcut kamulaştırma mevzuatını bypass ederek hızlı müdahalelere olanak tanıyacağı eleştirisi yapılmaktadır.
- Değer Artış Payı: Taşınmaz maliklerinden alınacak yüzde 90’lık değer artış payı, mal sahipleri için ek bir mali yük oluşturabilir.
Bu düzenlemeler, kentsel dönüşüm, altyapı projeleri ve kamu hizmetleri için gerekli düzenlemeler olarak görülse de, mülkiyet hakları ve bireysel özgürlükler açısından hassas bir denge gerektiriyor. Eleştirilerin odağında, keyfi uygulamalara yol açabilecek maddeler yer alıyor. Yasalaşan düzenlemelerin uygulanma süreçleri, hem hukuki hem de toplumsal etkileri açısından yakından izlenmeli.
