Bu ortamda ev sahipliği oranı düşerken, barınma sorunu daha da derinleşti. Sektör temsilcileri, "Kamu-özel işbirliğiyle bütüncül bir politika benimsenmeli" çağrısında bulundu. 2025'in ikinci yarısında faiz indirimlerinin devam etmesiyle piyasanın canlanması bekleniyor.
Konut Satışlarında Daralma
2024 yılının ilk yarısında konut satışları, mart ve mayıs ayları hariç 100 bin adetin altına düştü ve pazar daraldı. Satışlardaki bu düşüş, konkordatoları artırdı ve yıl boyunca 441 başvuru yapıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024'te temmuz-eylül döneminde belediyelerin verdiği yapı ruhsatları, bir önceki yılın aynı dönemine göre bina sayısında %18,8, daire sayısında %16 ve yüzölçümünde %18,9 azalma gösterdi.
Temmuz Ayında Piyasa Canlandı
Temmuz itibariyle piyasa hareketlenmeye başladı. Fiyatların artacağı endişesiyle bankada birikimi olanlar ve nakit parayla yatırım yapmak isteyenler yeniden konut pazarına döndü. İnşaat firmalarının kampanyaları ve kamu-özel bankaların faiz oranlarını düşürmesi, satışları ciddi oranda artırdı. Kasım 2024'te konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %63,6 artışla 153 bin 14 adete ulaştı. Ancak kredi maliyetlerinin yüksek olması, ipotekli satışları %21,3 oranında daralttı.
Dar Gelirliye Konut Üretimi Yetersiz
Sektör temsilcileri, dar gelirli gruplar için konut üretimindeki eksikliğin temel sebebinin yüksek arsa maliyetleri olduğuna dikkat çekiyor. Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova, dar gelirli her 100 kişiden 34,7'sinin kirada oturduğunu ve bu orandaki artışın konut fiyatlarının erişilebilirlikten uzaklaşmasıyla ilgili olduğunu belirtti.
Ev Sahipliği Oranlarında Düşüş
2007'de %61 olan ev sahipliği oranı, 2024'te %56'ya geriledi. Dar gelirli gruplarda ise bu oran %58,1'den %45,8'e düştü. Kumova, şu değerlendirmede bulundu: "Düşük gelir grupları için sosyal konut projelerinin kamu-özel işbirliğiyle hayata geçirilmesi, barınma sorununa uzun vadeli bir çözüm sunabilir."
Faiz İndirimlerinin Etkisi ve 2025 Beklentileri
Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin piyasa üzerindeki olumlu etkilerinin ancak uzun vadede hissedileceğini belirten Kumova, "Faiz oranlarının %50 seviyelerinin altına inmesi, konut piyasasında sağlıklı bir büyümeyi mümkün kılacak" dedi. 2025'te konut arzının bir miktar artması beklenirken, barınma krizinin önlenmesi için uzun vadeli politikaların devreye sokulması gerektiği vurgulandı.
Gayrimenkul sektörü, 2024'te ekonomik zorlukların etkisiyle sıkıntılı bir yıl geçirdi. 2025'in ikinci yarısında faiz indirimlerinin etkisiyle piyasada canlanma bekleniyor. Ancak bu hareketliliğin kalıcı olması için kamu ve özel sektörün birlikte çalışması, sosyal ve erişilebilir konut projelerine odaklanılması gerekiyor.
