Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2025 yılı Ocak ayında 112 bin konut satışı gerçekleşti. Bu rakam, 2024 yılı Ocak ayındaki 80 bin ve 2023 yılı Ocak ayındaki 97 bin satışa kıyasla ciddi bir artışı işaret ediyor. Ancak sahadan gelen bilgiler, bu artışın konut fiyat segmentlerine göre farklılık gösterdiğini gösteriyor. Özellikle uygun fiyatlı konutlara talep yüksekken, yüksek fiyatlı konutlarda satışların daha durağan olduğu gözlemleniyor.
Konut Sahipliği Oranı Geriliyor
Bir diğer önemli gösterge ise konut sahiplik oranı. 2014 yılında Türkiye'de kendi evinde oturanların oranı %61 seviyesindeyken, 2024 itibarıyla bu oran %56'ya gerilemiş durumda. Son 10 yıllık süreçte, toplamda 8.6 milyon konut için yapı izni alınmasına rağmen konut sahipliği oranında düşüş yaşanması dikkat çekici. Aynı dönemde Türkiye nüfusu 77.7 milyondan 85.6 milyona ulaşarak artış gösterdi. Bu durum, üretilen konut sayısının artmasına rağmen, vatandaşların konuta erişiminde zorluk yaşadığını ortaya koyuyor.
Konuta Erişilebilirlik Zorlaşıyor
Konuta erişilebilirliği anlamak için konut metrekare fiyatlarını asgari ücretle karşılaştırdığımızda, yıllar içinde erişimin giderek zorlaştığı görülüyor. 2010 yılında asgari ücretle çalışan bir kişi, 100 metrekarelik bir konutu 132 aylık maaşıyla satın alabilirken, bu süre 2015'te 174 aya, 2022 sonunda ise 258 aya yükseldi. 2024'ün ilk çeyreğinde 179 aya kadar düşen bu oran, yıl sonunda tekrar 212 aya çıktı.
Toplu Konut Projeleri ve Yeni Politikalar Şart
Konut fiyatlarının hızla yükselmesi ve konuta erişimin zorlaşması, yeni toplu konut projelerinin gerekliliğini ortaya koyuyor. Son açıklamalara göre, orta gelir grubuna yönelik yeni konut kampanyaları devreye alınacak. Düşük peşinat ve uzun vadeli ödeme seçenekleri sunulsa da, İstanbul’da 6 milyon TL değerindeki bir konut için 60 ay vadeli ödeme planında aylık taksitlerin 61 bin TL olması, orta gelir grubunun alım gücünü zorlamaya devam ediyor.
Makul Fiyatlı Konut Üretiminin Önündeki Engeller
Uygun fiyatlı konut üretiminin önündeki en büyük engel, hızla artan arsa maliyetleri olarak öne çıkıyor. 2019 yılında İstanbul'da imarlı bir arsanın metrekare fiyatı 722 TL iken, 2025 yılı Ocak ayında bu rakam 18.362 TL’ye ulaştı. 2019-2025 yılları arasında arsa fiyatlarının tam 25 kat artması, konut fiyatlarının da yükselmesine neden oldu. Aynı dönemde, TÜİK verilerine göre malzeme maliyetleri 8.6 kat, işçilik maliyetleri ise 9 kat arttı.
Arsa fiyatlarının konut satış fiyatlarına oranla iki kat daha hızlı yükselmesi, makul fiyatlı konut üretiminin önündeki en büyük engel olarak görülüyor. Bu bağlamda, konuta erişimi artırmak ve fiyatları dengelemek için uygun maliyetli arsa üretimi ve arzı kritik bir çözüm olarak öne çıkıyor.
