Medyabar'dan Avukat Gökalp Şenkardeş'in Yazısı...
Mirastan mal kaçırmak amacıyla üzerindeki taşınmazları üçüncü kişilere tapuda satış yoluyla devreden miras bırakan, muvazaalı işlem yapmıştır. Tarafların görünüşte yaptığı satış işleminin amacı mirastan mal kaçırmayı gizlemektir. Bu neden ile görünüşte yapılan satış işlemi de tarafların kendi aralarında gizli olarak yaptıkları sözleşme de geçersizdir.
Muris Muvazaası Nedir?
Muris Muvazaası, miras bırakanın diğer mirasçıları miras payından yoksun bırakmak amacı ile mirasçılardan birine veya üçüncü bir kişiye yaptığı karşılıksız kazandırmaların, gerçeğe aykırı şekilde satış sözleşmesi gibi göstermesidir. Buradaki temel amaç, saklı paylı mirasçılarının ilerde tenkis davası açarak miras paylarını almalarını önlemektir. Yani miras bırakan gerçekte bağışlamak istediği mallarını satış karşılığında devretmiş gibi göstererek mirasçılarının ilerde dava açmasını önlemek istemektedir.
Mirastan mal kaçırma davası, muvazaanın dört unsurunun olup olmadığını araştırır:
Görünüşteki işlem (sözleşme),
Muvazaa anlaşması,
Üçüncü kişileri (mirasçıları) aldatma amacı,
Gizli sözleşme.
Muris muvazaasının diğer bir unsuru da yapılan işlemin, yani tarafların görünüşte meydana getirdikleri satış vb. sözleşmelerin mirasçıları aldatma amacıyla yapılmasıdır. Tarafların (miras bırakan ve üçüncü kişi) mirasçıları aldatma amacı yoksa, yapılan işlemle ilgili mirastan mal kaçırma davası açılamaz.
Muris Muvazaası Olarak Değerlendirilebilen İşlemler
1.Tapulu Taşınmazın Mirasçılardan Birine Satış Olarak Gösterilmesi
Miras bırakan, tapulu taşınmazını aslında bağışlamış olmasına rağmen göstermelik olarak tapuda satış olarak gösterir. Bu şekilde yapılan satış sözleşmesi tarafların gerçek iradelerine uymadığı için muvazaa nedeniyle geçersizdir. Aynı zamanda gizlenen bağışlama sözleşmesi de şekil koşullarına uymadığından geçersizdir.
2.Tapulu Taşınmazın Ara Malik Kullanılarak Satışının Yapılması
Bu durumda miras bırakan tapuda kendi adına kayıtlı olan taşınmaz malını, ara bir malik olarak adlandırılan bir kişiye devreder. Ara malik, taşınmazı kısa bir süre sahip görünürken, gerçekte miras bırakanın iradesine ve kontrolüne tabidir. Ardından, ara malik bu taşınmazı düşük bir bedelle mirasçıya veya başka bir üçüncü kişiye satış yapar. Bu şekilde miras bırakan, mirasçılardan malını şeklen kaçırmış gibi gözükmezken, aslında taşınmaz mal üzerindeki hakimiyetini korur.
3.Görünürdeki İşlem Olarak Ölünceye Kadar Bakım Sözleşmesi
Miras bırakan, tapulu taşınmazını aslında bağışlamış olmasına rağmen göstermelik olarak ölünceye kadar bakım sözleşmesi yapar. Bu şekilde yapılan sözleşme, tarafların gerçek iradelerine uymadığı için geçersizdir. Aynı zamanda gizlenen bağışlama sözleşmesi de şekil koşullarına uyulmadığından geçersizdir.
4.Görünürde İşlem Olarak Yapılan Bağışlama
Miras bırakanın diğer mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla, tapulu taşınmazını bağışlama olarak göstermesi işleminde de tarafların gerçek iradelerine uyulmadığından dolayı geçersizdir.
Muris Muvazaası Davasını Kimler Açabilir?
Saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen her mirasçının bunu dava edebileceğini ve muvazaayı her türlü delil ile ispatlayabileceğini belirtmiştir. Bu davayı yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar veya evlatlıklar da açabilir. Ancak bu davayı mirası reddeden, miras hakkından feragat eden ve mirastan çıkarılan kişiler açamaz.
Özellikle belirtelim ki, mirasçı olmayan kişilere karşı açılan ehliyetsizlik, vekalet görevinin kötüye kullanılması, hile vb. nedenlere dayalı tapu iptal ve tescil davaları miras payı oranında açılamaz, tüm mirasçıların davaya dahil edilerek davanın açılması gerekir. Ancak, mirasçıların kendi aralarında açılacak davalar, bu halde tereke paylı mülkiyet hükümlerine tabi olduğundan, miras payı oranında açılabilir.
Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) davası, tapu iptali ve tescili gibi farklı dava türünü de bünyesinde barındıran önemli bir miras hukuku davası olduğu için bir avukat vasıtası ile takip edilmesinde yarar vardır.
