Türkiye’de Konut Fiyatları ve Kiralar Rekor Artış Gösterdi
OECD’nin 2024’ün 3. çeyreği itibarıyla yayımladığı verilere göre, 2015 yılında 100 birim kabul edilen konut fiyat endeksi Türkiye’de 1.740,7 seviyesine ulaştı. Bu da yaklaşık dokuz yılda nominal bazda yüzde 1.640,7 (16,4 kat) artış anlamına geliyor. Aynı dönemde kira endeksi ise 100 birimden 949,4 birime yükselerek yüzde 849,4 (8,5 kat) artış kaydetti.
Gerçek rakamlarla ifade edilirse:
- 2015 yılında 500 bin TL olan bir konutun fiyatı 2024 yılında 8 milyon 700 bin TL’ye çıktı.
- Aynı şekilde 2015’te 2 bin 500 TL olan bir kira bedeli 23 bin 700 TL’ye ulaştı.
Türkiye, OECD Ortalamasını Katladı
OECD ortalamasında konut fiyatları dokuz yılda yalnızca yüzde 84 artarken, Euro bölgesi ortalamasında bu oran yüzde 44,4 oldu. Türkiye’deki konut fiyat artışı ise OECD ortalamasının tam 19,5 katı seviyesinde gerçekleşti.
Türkiye’nin ardından en yüksek artış oranı yüzde 154 ile İzlanda’da görüldü. İzlanda’yı yüzde 136 ile Litvanya, yüzde 127,8 ile Portekiz izledi. Diğer ülkelerdeki konut fiyat artış oranları ise yüzde 10 ile yüzde 85 arasında değişti.
Kiralar: Türkiye Açık Ara Önde
Türkiye’de kiralar dokuz yılda 8,5 kat artarken, diğer OECD ülkelerinde bu seviyeye yaklaşan bir artış görülmedi. Türkiye’nin en yakın takipçisi Macaristan’da kiralar yüzde 88,2 artarken, diğer ülkelerde bu oran yüzde 3,5 ile yüzde 77 arasında kaldı.
2022-2024: Katlanarak Artış
Türkiye’de 2015-2021 arasında konut fiyatları yüzde 140,5, kiralar ise yüzde 172,6 artış göstermişti. Ancak 2022-2024 döneminde bu artış hızlanarak, konut fiyatları yüzde 624 (6,2 kat), kiralar ise yüzde 450 (4,5 kat) oranında yükseldi.
Artan kredi faiz oranlarının konut sahipliğini zorlaştırması ve kiracılığı teşvik etmesi de bu artışta etkili oldu. Ayrıca yabancı talebi ve düzensiz göç de kiralık konut piyasasında baskı oluşturdu.
Elverişli Konut Hakkı ve Türkiye’nin Durumu
Birleşmiş Milletler (BM), insanlık onuruna yaraşır yaşam koşulları için "elverişli konut hakkı" kapsamında konutların şu özelliklere sahip olması gerektiğini vurguluyor:
- Yerinden edilme endişesi olmamalı.
- Su, elektrik, ısınma gibi hizmetlere erişim sağlamalı.
- Hane bütçesini zorlamamalı.
- Özel ihtiyaç gruplarına uygun olmalı.
- Sağlıklı ve yeterli yaşam alanı sunmalı.
- Kolay ulaşılabilir olmalı.
- Çevrenin kültürel kimliğiyle uyumlu olmalı.
Kiracı Sayısında Rekor Artış
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2015-2024 döneminde kiracı sayısı yüzde 32,5 artarak 23 milyon 582 bine ulaştı. Aynı dönemde kendi evinde oturanların oranı yüzde 60,4’ten yüzde 56,1’e gerilerken, kiracıların oranı yüzde 23,3’ten yüzde 28’e yükseldi.
OECD Konut Araştırması Neyi Gösteriyor?
OECD’nin "Konut Fiyat Araştırması," konut fiyatları, kira fiyatları, fiyat/kira oranı ve fiyat/gelir oranı gibi göstergeleri içeriyor. Bu veriler, konut piyasasında ev sahipliğinin karlılığı ve piyasa dinamiklerini anlamak için önemli bir ölçüt sunuyor.
