Kentsel dönüşüm projeleri ile binaların yenilenmesi kadar, mevcut yapıların güçlendirilmesi de büyük önem taşıyor. Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Başkan Yardımcısı Özlem İmren, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, depremlere karşı hazırlıklı olmanın sadece yeni bina yapımıyla sınırlı kalmaması gerektiğini vurguladı. İmren, özellikle konutlarda güçlendirme çalışmalarının yaygınlaştırılması çağrısında bulundu.
"Güçlendirme Konusunda Konutlarda Yolun Başındayız"
İmren, endüstriyel tesisler ve fabrikalarda güçlendirme çalışmalarının hız kazandığını, ancak konutlarda bu konuda ciddi bir eksiklik olduğunu belirtti. Konut sahiplerinin güçlendirme kavramını tam olarak anlamadığını ifade eden İmren, sürecin hem bürokratik engeller hem de finansal zorluklar nedeniyle yavaş ilerlediğini söyledi.
Konut sahiplerine güçlendirmenin, yeni bir bina yapımı kadar bilimsel bir mühendislik çalışması olduğunu anlatmak gerektiğini belirten İmren, "Güçlendirme, binanın sıfır bina performansına ulaşması için yapılan profesyonel bir müdahaledir. Yama yapmak değildir." ifadelerini kullandı.
"Yıkıp Yapmak Mümkün Değilse Güçlendirme Şart"
İmren, İmar Kanunu'na göre yenilenmesi mümkün olmayan çok sayıda bina bulunduğunu hatırlatarak, bu yapılarda güçlendirme dışında bir çözüm olmadığını vurguladı. Müteahhitlerin, imar artışı olmadığı için ekonomik olarak cazip bulmadığı alanlarda, konut sahiplerinin tek alternatifinin güçlendirme olduğunu belirtti.
Güçlendirme sürecinin doğru ilerleyebilmesi için, bina sahiplerinin öncelikle deprem performans analizi yaptırmaları gerektiğini dile getiren İmren, "Bu analiz sonucunda bina güvenli değilse, maliklerin birlikte hareket ederek ya yıkıp yapmaya ya da güçlendirme yoluna gitmeye karar vermeleri şart." dedi.
"Eski Binaların Sağlam Çıkması Bilime Aykırıdır"
Özlem İmren, 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne göre yapılan performans testlerinin bilimsel gerçeklere dayandığını belirterek, özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilen binaların sağlam çıkmasının beklenmemesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca, 6 Şubat 2023 depremleri sonrası dünyada kullanılan güçlendirme teknolojilerinin Türkiye’ye getirildiğini ve hatta yerli üretimin başladığını belirten İmren, burkulması önlenmiş çaprazlar, sönümleyiciler ve izolatör gibi yeni nesil sistemlerin artık konutlarda da uygulanabileceğini ifade etti.
"Güçlendirme Maliyeti Sıfırdan Yapı Maliyetinin %30-40'ı Arasında"
Güçlendirme maliyetlerinin, yeni bina inşaat maliyetinin %30-40'ı seviyelerinde olduğuna dikkat çeken İmren, sıfırdan bina yapımında yükün müteahhitler tarafından üstlenildiğini; ancak güçlendirmede mali yükün doğrudan maliklere ait olduğunu söyledi.
Bu noktada kamu otoritelerine büyük görev düştüğünü ifade eden İmren, "Güçlendirme de bir alternatifse, kamu otoritesinin finansman destek mekanizmalarını güçlendirmesi şart. Konut sahiplerinden sadece bu sürece bireysel çaba ve bilinçli katılım beklenebilir; finansman desteği ise kamu kaynaklarıyla sağlanmalıdır." dedi.
"Seferberlik Başlatılmalı"
Özlem İmren, Türkiye’nin deprem kuşağında yer aldığı gerçeği göz önünde bulundurularak, güçlendirme konusunun bir seferberlik anlayışıyla ele alınması gerektiğini vurguladı. "Deprem riskine karşı sadece yeni bina yapmak yeterli değil. Mevcut yapıların bilimsel yöntemlerle güçlendirilmesi şart." diyerek sözlerini tamamladı.
