Emsal Kira Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Eğer bir gayrimenkul için yetkili merciler ya da mahkemeler tarafından belirlenmiş bir kira bedeli varsa, bu değer esas alınır. Ancak böyle bir belirleme yoksa:
-
Binalar ve araziler için emlak vergisine esas alınan beyan değerinin %5’i,
-
Diğer mal ve haklarda ise piyasa değerinin %10’u, yıllık emsal kira bedeli olarak kabul edilir.
Gerçek Kira mı Emsal Kira mı Beyan Edilmeli?
Örneğin, emlak vergisi değeri 5.000.000 TL olan bir daire için yıllık emsal kira bedeli 250.000 TL’dir. Eğer mal sahibi yıllık 175.000 TL kira geliri elde ediyorsa, hangi değeri beyan etmesi gerekir?
Bu durumda, mükellef yalnızca gerçekten elde ettiği 175.000 TL kira gelirini beyan eder. Çünkü Gelir Vergisi Kanunu’nda benimsenen “gerçek gelir” ilkesi gereği, yalnızca fiilen elde edilen gelirler üzerinden vergi alınır. Mükellefler, kira sözleşmesi, banka dekontları ve makbuzlar ile kira gelirlerini kanıtlayabiliyorsa, emsal kira bedeli üzerinden ek bir vergi ödemek zorunda değildir.
Emsal Kira Bedeli Uygulanmayan Durumlar
GVK 73. maddesi bazı özel durumlarda emsal kira bedeli esasını uygulamamaktadır. Bu istisnalar şunlardır:
-
Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak bir başkasına tahsis edilmesi,
-
Binaların mal sahibinin anne, baba, çocuk, torun veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi,
-
Mal sahibi ile akrabalarının aynı evde veya dairede ikamet etmesi,
-
Kamu kurum ve kuruluşları ile yapılan kiralamalar.
Ancak bu istisnalar yalnızca “ikamete tahsis” edilen gayrimenkuller için geçerlidir. İş yeri olarak tahsis edilen taşınmazlar bu kapsama girmez.
Emsal Kira Bedeli ve Vergisel Sonuçları
Eğer bir mülk sahibi, örneğin çocuğuna veya şirketine işyeri olarak bedelsiz tahsis yaparsa, emsal kira bedeli esas alınarak vergi hesaplanabilir. Ancak gerçekte bir kira tahsil ediliyorsa, beyan edilen kira tutarı esas alınır.
Bu nedenle, emsal kira bedeli altında kira geliri beyan eden mükelleflerin, kira sözleşmesi, dekont, makbuz gibi belgeleri saklamaları önerilir. Böylece vergi idaresi ile yaşanabilecek olası ihtilaflar önlenebilir.
Emsal kira bedeli düzenlemesi, mükelleflerin elde etmedikleri gelirler üzerinden vergi ödemesini zorunlu kılan bir uygulama değildir. Vergi mükellefleri, kira gelirlerini eksiksiz beyan etmeli ve gerekli belgeleri saklayarak mali sorumluluklarını yerine getirmelidir.