Bilim insanları, İstanbul'da yakın gelecekte olası bir deprem tehlikesine dikkat çekerken, uzmanlar şehir genelinde 5 yıl içinde 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini belirtiyor. İlk etapta acil dönüşmesi gereken bina sayısı ise 600 bin olarak ifade ediliyor. Ancak artan maliyetler ve kira fiyatlarındaki yükseliş, bazı fırsatçıların bu süreci kötüye kullanmasına neden oluyor.
Kentsel Dönüşümde Kiracı Oyunu: Düşük Kira, Yüksek Tazminat Talepleri
Gayrimenkul uzmanlarının dikkat çektiği yeni dolandırıcılık yönteminde, bazı kişiler eski ve riskli binaları piyasanın çok altında fiyatlarla kiralayarak, sonrasında binanın tahliye edilmesi gerektği anda fahiş taleplerde bulunuyor.
Piyasa değeri 30 bin TL olan bir ev 15 bin TL’ye kiralanıyor.
Kiracı, “tayinim çıkacak”, “geçici olarak kaldığım bir ev” diyerek ev sahibiyle anlaşıyor.
Kentsel dönüşüm kararı çıktığında kiracı çıkmamak için para talep ediyor.
Yeni ev bulma, nakliye, depozito gibi bahanelerle yüksek miktarda tazminat alıyor.
Bu durum, hem ev sahiplerini hem de projeleri yürüten müteahhitleri zor durumda bırakıyor. Dönüşüm projeleri aylarca hatta yıllarca gecikebiliyor.
Hukuki Boyut: Riskli Binalarda Kiralama Yasak
Kentsel dönüşüm uzmanları, riskli binaların kiralanmasının yasal olmadığını ve tahliye süresinin maksimum 90 gün olduğunu belirtiyor. Şehir plancıları ve hukukçular, riskli bina kararı alındıktan sonra elektrik, su ve doğal gaz aboneliklerinin sonlandırılması gerektiğini vurguluyor.
Ayrıca, kentsel dönüşüm projelerine engel olan kiracılar, mülk sahipleri tarafından dava edilerek tahliye edilebilir. Ancak mahkeme süreci, projelerin gecikmesine ve maliyetlerin artmasına neden oluyor.
Kentsel Dönüşümde Fırsatçılığa Karşı Nasıl Önlem Alınabilir?
Uzmanlar, kentsel dönüşüm sürecinde bu tür manipülatif hareketlere karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Ev sahipleri, özellikle riskli yapı sürecine girmiş binaları kiraya verirken yasal prosedürleri göz önünde bulundurmalı ve sözleşmelerde tahliye maddelerine özel olarak dikkat etmelidir. Aksi takdirde, kentsel dönüşüm rant kapısına dönüşerek, şehir yenilenmek yerine tıkanma noktasına gelebilir.
