Deprem tehlikesinin her geçen gün daha fazla hissedildiği Türkiye’de, riskli binaların yenilenmesi için başlatılan kentsel dönüşüm projeleri hız kazanırken, bu sürecin önünde ciddi bir engel ortaya çıktı: kiracıların talep ettiği “hava parası”.
Antalya’da konuşan Uzman Gayrimenkul Danışmanı Gujan Ceyhan, bazı kiracıların kısa süreliğine riskli binalara düşük kirayla yerleştiğini ve ardından çıkmak için 60 ila 300 bin TL arasında taşınma bedeli talep ettiklerini belirtti. Bu durumun birçok apartmanda dönüşüm sürecini başlatılamaz hale getirdiğini vurgulayan Ceyhan, “Ekonomik sıkıntılar arttıkça fırsatçılık da artıyor” dedi.
Barınma Krizi Derinleşiyor: Kiralık Konut Sayısı Azaldı
Pandemi süreciyle birlikte başlayan yüzde 25’lik kira artış sınırı, yüksek enflasyon ve konut kredilerindeki faiz oranlarının yükselmesi, barınma krizini daha da derinleştirdi.
Ceyhan, kiralık daire sayısındaki hızlı düşüşe dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Yılbaşından bu yana kiralık ilan sayısı ciddi oranda azaldı. Bunun bir sebebi de Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS). Artık sadece ev sahibi veya yetkilendirdiği kişiler ilan verebiliyor. Önceden bir ev için 4-5 ilan görünürken şimdi yalnızca tek ilan yer alıyor. Bu durum arzı azaltırken, kira fiyatlarında da dengesizlik yaratıyor.”
Kiracı Tahliyeleri ve Fahiş Talepler Satış Süreçlerini de Zorluyor
Gayrimenkul danışmanlarına göre satış süreçlerinde de benzer sorunlar yaşanıyor. Kiracılı dairelerin tahliyesi yıllar sürebildiği için, alıcılar boş daireleri tercih ediyor. Ancak bazı kiracılar, tahliye için yüksek miktarda ödeme talep edince satışlar iptal olabiliyor.
Ceyhan, yakın zamanda gerçekleşen bir olayı şu sözlerle aktardı:
“Bir kiracı, çıkmak için önce 60 bin TL talep etti. Satış sürecinde ise bu bedeli 300 bin TL’ye çıkardı. Alıcı bu durumda evi almaktan vazgeçti. Bu tür talepler hem satış hem de dönüşüm projelerini baltalıyor.”
Kirada Dengesizlik: Aynı Semtte 4 Bin TL de Var, 23 Bin TL de
Kira piyasasındaki dengesizlik de dikkat çekici boyutlara ulaştı. Aynı semtte bir yanda 4-5 bin TL’ye oturan eski kiracılar, diğer yanda 22-23 bin TL ödemek zorunda kalan yeni kiracılar bulunuyor.
Bu durumun nedenleri arasında:
-
Yüzde 25 zam sınırı
-
Yüksek enflasyon
-
Konut kredilerindeki faiz oranları
yer alıyor. Ceyhan, kira piyasasındaki bu çarpıklığın en az bir yıl daha süreceğini ve istikrarın zaman alacağını ifade etti.
Dönüşüm İçin Yeni Düzenlemelere İhtiyaç Var
Uzmanlara göre kentsel dönüşümün sekteye uğramaması için taşınma bedeli taleplerine karşı yasal düzenlemeler gerekiyor. Riskli binaların boşaltılması sürecinde hem ev sahiplerinin hem de kiracıların haklarını koruyacak dengeli bir sistem kurulması şart.
