Haber Globel'de yer alan habere göre, Toplumun Görünümü 2023 Kent ve Konut raporu yayınlandı. İLKE Vakfı TODAM tarafından hazırlanan raporda, İstanbul'un eski konut stokunun yüksek olduğu bir şehre dönüştüğü belirtildi.
2023 Aralık ayında ortalama bir konut fiyatının 3 milyonun üzerinde olduğu aktarılırken, asgari ücretle çalışan bir kişinin ev sahibi olabilmesi için 17 yıl ödeme yapması gerektiğine dikkat çekildi.
Konut krizinin artan inşaat maliyetleri olduğu vurgulanan raporda, İstanbul’da satılan her 10 evden 7'inin ikinci el konut olduğu belirtildi. Dolar kuru ve inşaat maliyetlerindeki yükselişin, yeni ev stokundaki artışın önünde engel oluşturduğu, talebin ikinci el evlere doğru akmaya başladığı vurgulanan raporda, ev sahibi olmanın da sürekli bir düşüş eğiliminde olduğu kaydedildi.
Kiracı oranının en yüksek olduğu illerden ilkinin yüzde 37’le İstanbul olduğu belirtilirken, ikinci sırada yüzde 36,3’le Batman, üçüncü sırada ise yüzde 36,1’le Gaziantep olduğu ifade edildi.
YETERSİZ METREKARE
Raporda; vatandaşların yaşadığı konut büyüklüğü ortalama 113 metrekare olarak tespit edilirken, doğuya gidildikçe hanelerin yaşadığı konut büyüklüğünün arttığı vurgulandı. İstanbul ve Ege’de ikamet eden insanların daha az odalı evlerde yaşadığı da aktarılırken, İstanbul’da oturduğu konutta kullanım alanının yeterli olmadığını düşünen hane halkı oranı ise yüzde 82,6 olarak belirtildi.
FİYATLAR UÇTU
Rapordan yansıyan verileri değerlendiren Sosyolog Dr. Elyesa Koytak ise konuta erişimin azalmaya başladığını ve bu durumun eşitsizliklerin ana nedenine dönüşmeden önlem alınması gerektiğini ifade ederek, "İstanbul, Avrupa metropolleri gibi kira bedellerinin, kiracı oranının ve eski konut stokunun yüksek olduğu bir şehre dönüşmek üzere. İstanbul’la ilgili her politika konut meselesinden başlamalı" diye konuştu.
Arazi Geliştirme Yatırım Danışmanlığı'ndan Avukat Mert Van ise pandemi sonrasında artan talebin, özellikle Çanakkale'nin merkez köylerinde bulunan arazi fiyatlarını zirveye taşıdığını dile getirirken, "Lapseki, Suluca, Kemiklialan bölgesinde 10 dönümlük bir arsa, arazi, tarla 20 milyon, 25 milyon lira, merkeze bağlı Batak Ovası bölgesinde ise 10 dönüm arsa, arazi, tarla ise 4, 5 milyon lira gibi fiyatlardan satılıyor" bilgisini paylaştı.
ARSAYA TALEP PATLAMASI
Öte yandan finansal dalgalanmaların yaşandığı son yıllarda yatırımcılar, arsa yatırımlarını bir çıkış yolu olarak görürken, konut alımından uzaklaşarak bütçelerine göre arsa yatırımlarına yönelmiş durumda.
Türkiye’de özellikle Ocak 2023’ten itibaren arsa satış hacminde en yüksek seviyelere ulaşılırken, 2023 yılında ‘konut dışı satışlarda’ yüzde 58.4’lük oranla rekor kırıldı.
Özellikle Marmara ve Ege Bölgeleri’nde, toplu arsa projelerinin geliştirilerek vadeli satışa dönmesi, arsa, arazi satışlarının artmasında önemli bir faktör oynadı.
2023 yılı içinde arsa satış oranı ile gayrimenkul satış oranları karşılaştırıldığında, en büyük fark İstanbul’un Çatalca ilçesinde oldu. Çatalca bölgesinde 2023 yılında arsada bin 400’ün üzerinde satış gerçekleşirken gayrimenkul satışına göre yüzdelik oranı 4 bin 500 seviyelerine ulaştı.
Arsa yatırımcılarının bir diğer gözde yeri de Çanakkale oldu. Çanakkale’de 2023 yılında 30 bine yakın arsa satışı yapılırken, gayrimenkul yatırımına oranla yüzde 470’lik bir hacim farkı gözlendi.
Yatırımcıların 2023 yılı içinde özellikle turistik açıdan büyük ilgi gören Urla, Çeşme, Seferihisar ve Menderes gibi lokasyonlarda da yüksek arsa satışları gerçekleşti.
