Finansal Sistemi Kökten Değiştirmeden Adil Bir Barınma Modeli Mümkün mü?

Mevcut konut piyasası, toplumun genel ihtiyaçları yerine yatırımcıların kâr hedefleri doğrultusunda işliyor. Belediyeler, okullar, parklar, ulaşım altyapısı gibi kamusal yatırımlar bir bölgenin değerini artırsa da, bu değer artışı genellikle yatırımcıların ve özel mülk sahiplerinin kazancına dönüşüyor. Kamunun yarattığı bu servet, yeniden kamunun yararına sunulmalı.

Geleneksel finans sistemleri, kâr odaklı büyüyen bir konut piyasasını desteklerken, devletler ise bu spekülatif yapıya yeterince müdahale etmiyor. Bu nedenle adil bir barınma modeli yaratmak için finansal sistemin mantığını kökten değiştirmek gerekiyor.

Alternatif Barınma Modelleri

Mevcut sistemin kurallarına göre oynadığımızda, mevcut sonuçları almaya devam ederiz. Oysa ki, barınmayı bir yatırım aracı olmaktan çıkarmak ve toplumun geneline hizmet eden modeller yaratmak mümkün. İşte dünyada uygulanan bazı radikal fikirler:

  1. Kâr Amacı Gütmeyen Konut Modelleri:

    • Konutların kolektif yapılara devredilmesi ve sadece orada yaşayanlar tarafından yönetilmesi.

    • Avrupa'da yaygın olan "kiracı sendikaları" bu modele örnek olarak gösterilebilir.

  2. Dayanışma Finansmanı:

    • Geleneksel bankacılık yerine kredi birlikleri, etik bankalar ve topluluk destekli finansman modelleri ile konut projelerinin desteklenmesi.

  3. Yeniden Dağıtım Mekanizmaları:

    • Konut projelerinden elde edilen fazla gelirlerin yeni projeleri desteklemek üzere ortak bir fona aktarılması.

  4. Ekolojik ve Sosyal Adalet Temelli Yatırımlar:

    • Bankaların ve kalkınma kuruluşlarının sadece ekonomik kâr hedefiyle değil, sosyal ve ekolojik kazanımları önceleyen finansman modelleri geliştirmesi.

Dünyada Uygulanan Alternatif Modeller

Bu fikirler, yalnızca teorik bir ütopya değil. Dünyanın dört bir yanında başarıyla uygulanan örnekler bulunuyor:

Kentsel Dönüşümde Yeni Düzenleme Kentsel Dönüşümde Yeni Düzenleme

  • Almanya - Mietshäuser Syndikat: Evleri kolektif mülkiyete geçirerek spekülatif piyasadan koruyan bir sistem.

  • Belçika - Community Land Trust: Düşük gelirli ailelerin ev sahibi olmasını sağlarken spekülatif fiyat artışlarını engelleyen bir model.

  • Home.Earth Girişimi: Dünyanın farklı bölgelerinde etik ve sürdürülebilir konut projelerini hayata geçiren bir yapı.

Yerel Düzeyde Neler Yapabiliriz?

Peki, biz neden hâlâ büyük yatırımcıların insafına kalmış durumdayız?

"Yaşadığım yerde adil bir barınma modeli nasıl mümkün olur?" sorusunu daha fazla sormamız gerekiyor. Yerel yönetimlerden inşaat şirketlerine, alternatif finansman modellerinden kolektif mülkiyet projelerine kadar pek çok aracın elimizde olduğunu unutmayalım.

  • Yerel karar mekanizmalarına dahil olun.

  • Topluluk destekli konut girişimlerini araştırın ve destekleyin.

  • Konut politikalarının değişimi için baskı grupları oluşturun.

  • Alternatif finansman modelleri geliştirmek için çalışmalara katılın.

Konut hakkı, piyasanın insafına bırakılamayacak kadar temel bir insan hakkıdır. Adil bir barınma modeli için bugün harekete geçme zamanı!