İşte Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve uygulamada dikkat edilmesi gereken detaylar:
Kiracı Sözleşme Süresinden Önce Çıkarsa Ne Olur?
TBK Madde 325’e göre, kiracı sözleşme süresinden önce evi tahliye ederse, kira borçları yeni bir kiracı bulunana kadar devam eder. Ancak bu süre, "makul süre" ile sınırlıdır.
- Makul Süre Nedir?
Bu, evin bulunduğu bölgedeki benzer konutların kiraya verilmesi için gereken süredir. Yargıtay, İstanbul gibi büyük şehirlerde bu sürenin en fazla iki ay olabileceğini belirtmiştir.
Kiracı, evi erken tahliye ettiğinde, ev sahibi makul bir sürede yeni kiracı bulmak için çaba göstermelidir. Aksi halde, ev sahibinin gerekli özeni göstermediği kabul edilebilir ve kiracı sorumluluktan kurtulabilir.
Depozito: Ne Kadar ve Nasıl Güvence Altına Alınır?
TBK Madde 342, depozito bedelinin üç aylık kira bedelinden fazla olamayacağını kesin bir şekilde düzenler.
- Depozito Bedeli Nasıl Korunur?
Depozito, vadeli bir banka hesabına yatırılmalıdır. Bu hesap kiracının adına açılır ancak kiraya verenin onayı olmadan çekilemez. - Ev Sahibinin Hakları ve Yükümlülükleri:
Sözleşme bitiminden itibaren 3 ay içinde ev sahibi, depozito ile ilgili bir dava açmalı ya da icra takibi başlatmalıdır. Aksi takdirde, kiracı bankaya başvurarak depozitosunu alabilir.
Bu sistem, hem kiracıyı hem de ev sahibini koruyarak depozitonun keyfi şekilde kullanılmasını önler.
Depozito ve Erken Çıkış Durumunda Sorun Çözümü
Kiracı sözleşme süresinden önce evi tahliye ederse, ev sahibi yeni bir kiracı bulduğu anda, kiracı sözleşmeden doğan yükümlülüklerinden kurtulur. Ancak yeni kiracı bulunamazsa, İstanbul gibi büyük şehirlerde bu süre en fazla iki ay ile sınırlıdır.
- Ev Sahibi Depozitoyu İade Etmezse Ne Olur?
Kiracı, yeni bir kiracı bulunmuşsa veya makul süre geçmişse, depozito iadesi için ev sahibine başvurabilir. Eğer ev sahibi iade yapmazsa, kiracı dava açarak hakkını talep edebilir.
Kira Sözleşmesi Süresinin Belirsiz Hale Gelmesi
Eğer kira sözleşmesi süresi dolduktan sonra taraflar açık ya da örtülü olarak kira ilişkisini sürdürürse, sözleşme belirsiz süreli hale gelir.
- Belirsiz süreli sözleşmelerde, TBK Madde 329 gereği, taraflar her 6 aylık dönemin sonu için 3 aylık fesih bildirim süresine uyarak sözleşmeyi sona erdirebilir.
Depozitonun Enflasyon Karşısındaki Değer Kaybı
Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ve ilgili tebliğlere göre, dövize endeksli kira sözleşmeleri yasaklanmıştır. Bu yasak, depozito bedellerini de kapsar. Ancak vadeli hesapta değerlendirilen depozito, faiz getirisi ile değer kazanarak kiracıyı enflasyon karşısında koruyabilir.
Kiracı ve ev sahibi arasındaki uyuşmazlıkların önüne geçmek için tarafların hak ve sorumluluklarını iyi bilmesi önemlidir. Depozito iadesi ve erken tahliye durumlarında, yasal düzenlemeler her iki taraf için de adil bir çözüm sunar. Ancak anlaşmazlık durumunda, mahkeme ya da icra yoluna başvurulması gerekebilir.
Kira sözleşmelerinde sorun yaşamamak için her iki tarafın da yasal haklarını bilerek hareket etmesi, daha sağlıklı bir ilişki kurulmasını sağlar.
