Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, son iki yıldır kamunun, vatandaşın ve özel sektörün en önemli gündemlerinden biri konuta erişim sorunu.
Geçmişte dar gelirli için konut almak zorken, bugün orta gelirli haneler de ev alamıyor ve hatta gelirler kirayı karşılamaya yetmiyor.
Sorunun kamu-özel sektör işbirliği ile çözüleceğine inanan gayrimenkul sektörünün çatı kuruluşu Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) ‘erişilebilir fiyatlı kiralık konut modeli’ni Temmuz 2023’te kamuoyu ile paylaştı.
Bu modelde; kamuya ait arsalarda özel sektörün kiralama amaçlı konut üretmesi, arsa mülkiyetinin devlette kalması fikri önerildi. Böylece arsa maliyetinin sıfırlanacağı ve kiraların yarı yarıya düşebileceği belirtildi.
Merakla beklenen yeni modelle ilgili son gelişmeleri GYODER Başkanı Neşecan Çekici anlattı. Bakanlıklar, belediyeler ve yurtdışı finans kurumları ile görüşmelerde sona yaklaştıklarını belirten Çekici, ucuz kiralık konut üretimi için arsa temini sağlanınca ilk örnek projeye başlanacağını kaydetti.
‘SİSTEM TIKANACAK’
“GYODER Yeni Konut Modeli için Türkiye’de ve Türkiye dışında ilgili taraflarla görüşmelerimiz tüm hızıyla sürüyor. Bu modelde de devletten bir tek şey istiyoruz; o da arsa” diyen Çekici şunları söyledi:
“Arsa için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine Bakanlığı ve İstanbul’da 4 belediye ile görüştük. Sonuçta bizim bir arsa ihtiyacımız var. Ve bu arsayı bir şekilde almamız gerekiyor. Bir tane örnek iyi uygulama oluşturmalıyız.
Modelin bütün altyapısını oluşturduk. Hatta inşaat sonrası işletmesini de biz yapacağız ve devlet ciddi sayıda kiralığa sahip olacak. Gayrimenkul Yatırım Fonları’ları gibi, hatta menkulleştirme mekanizması gibi başka sermaye piyasası enstrümanlarını da devreye sokacağız.”
Hane halkının gelirinin yüzde 30’unun kiraya ayrılması gerektiğini, oysa bugün İstanbul’da kiralık ev için hane gelirinin 2 kat, ev almak içi hane gelirinin 5 kat artmasına ihtiyaç olduğunu belirten Çekici, “Çok kısa bir süre sonra sistem tıkanacak.
Biz bu tıkanıklığı çözücü bir ilaçtan bahsediyoruz. Önerdiğimiz modelle İstanbul’da yeni bir binada kira bedelini 10-12 bin liraya düşürebiliriz” dedi.
FİNANSMAN YURTDIŞINDAN
“Şu anda bir barınma krizimiz var ve mevcut modeller bu sorunu çözmüyor” diyen GYODER Başkan Yardımcısı Burak Kutluğ, “Hem kredilerdeki erişim problemi hem fiyatların çok yukarı gitmiş olması nedeniyle beyaz yakalı kesimin konut alması gündemden kalkmış durumda. Kiralar Avrupa’nın iyi ülkelerindeki kira düzeylerine geldi.
O yüzden biz yeni modelimizde kamu özel ortaklığında, geliştiricinin mülkiyeti tutmadığı, arsanın devlet tarafından sağlandığı, geliştiricinin sermayesi ve kredisiyle işini yapıp, sonra minimum getiri beklentisiyle parasını geri aldığı, konutun ise nihai kullanıcıya önce kiralandığı, bazı kriterlerle satın alma opsiyonunun da sağlanabildiği bir mekanizma düşündük.
Aynı anda finansman maliyetleri çok arttığı için Dünya Bankası ve benzeri kalkınma bankalarından, Avrupa’dan, Uzak Doğu’dan kaynak oluşturmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
GYODER Başkan Yardımcısı Ayla Heyfegil, yeni modelin konutu ucuzlatmasının yanında, rezerv alan yaratmak ve kentsel dönüşüme katkı sağlamak noktasında da önemli olduğunu belirtti.
GYODER İcra Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen ise bu modelin finansmanının, yakın zamanda devreye girmesi beklenen sermaye piyasası enstrümanları ile de destekleneceğini söyledi.
