Mars Gayrimenkul'den Samet Hızalan Yazısı...
Kiralarda sıkıntı olacağı algısının yaratılmaya çalışılmasının doğru olmadığını düşünüyorum.
1 Temmuz'dan itibaren yüzde 25 sınırının kaldırılmasının piyasaya ekstra bir etki yaratacağını düşünmüyorum. Bundan sonra da en makul olan yöntem enflasyon ortalamasıdır. Enflasyon şartlarına göre yıllık TÜFE ve Yİ-ÜFE ortalamasının kira artışlarına yansıdığı anda ev sahipleri ve kiracılar çok karşıya karşıya gelmeden bu süreci geçireceklerdir. Fakat bu oranı 1-2 yıllık kiracılar için normaldir.
Atlanılmaması gereken konulardan bir tanesi de 1 Temmuz’dan sonra her kiracıya zam uygulanmayacak. 1 Temmuzdan sonra kira sözleşme dönemi gelen kiracılar için uygulanacak.
Örneğin; 5 Eylül 2023 tarihinde sözleşme yapan bir kiracının, 5 Eylül 2024 tarihinde, Eylül ayının TÜFE ve Yİ-ÜFE baz alınarak zam uygulaması gerçekleştirilecek.
Ev Kiralarında Stopaj Uygulaması Yeni bir Sorunu Doğuracak
Yüzde 20 stopaj uygulaması yasalaşması halinde, ev sahibi adına kesilip ödenecek kira stopajı zaman kiracının sırtında kalacak ama ev sahibi bunu sonraki yıl beyan edip mahsup sonucunda iade bile alabilecek
Vergiyle alakalı bir taslak metin geçtiğimiz günlerde dolaşmaya başladı.
İlk düzenleme: Konut kira gelirlerinin tamamının bankalar aracılığıyla ödenmesi hususu
Bu taslak metinde yer alan düzenlemelerden bir tanesi konut kira gelirlerine ilişkindir. İlk hedeflenen şey konut kira gelirlerinin tutarı ne kadar olursa olsun bankalar aracılığıyla ödenmesi hususudur. Şu anki uygulamaya göre iş yeri kira gelirinin tutarı ne kadar olursa olsun bankalar aracılığıyla ödenme zorunluluğu bulunmaktadır. Konutlarda ise aylık 500 lira ve üstünde olan kira ödemelerinin banka aracılığıyla ödenme zorunluluğu bulunmaktadır. Günümüz ekonomik koşullarına göre aylık 500 liranın altında kira kalmadığına göre bu düzenlemenin hayata geçmesi yerinde olacaktır.
Diğer düzenleme: Yüzde 20 stopaj uygulaması hususu
Sahip olunan konut ve/veya iş yerlerinin kiralanmasından elde edilen gelir, halk arasında kira vergisi olarak bilinen gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ) olarak vergilendirilir. Gerçek kişilere ait hem konut hem de iş yeri kira gelirlerinden gelir vergisi (GMSİ) alınır. Ancak iş yeri ile konuttan alınan kiranın vergilendirilmesi birbirinden kısmen farklıdır. Örneğin 2024 yılında konut kira geliri elde eden gerçek kişiler (istisnai birkaç durum göz ardı edilmiştir) elde ettikleri kira gelirini (33 bin lirayı aşarsa) 2025 Mart ayında beyan eder ve hesaplanan vergisini de 2025 Mart ve Temmuz’da iki eşit taksitte öder. İş yeri kira gelirleri için ise durum farklıdır.
Şöyle ki gerek yasalarımızda gerekse de diğer düzenlemelerde kaynakta kesme, tevkifat ya da stopaj da denilen bir usul mevcuttur. Bu usul ücret ödemelerinde, faiz gelirlerinde, iş yeri kira gelirlerinde ve daha birçok yerde yapılmaktadır. Örneğin çalışana maaş ödenmeden önce vergisi kesilir (stopaj-tevkifat) sonra vergi dairesine ödenir. Bu yöntem iş yeri kira gelirlerine de uygulanır.
İş yeri kira gelirleri ile alakalı kiracı, kirayı mal sahibine vermeden önce yüzde 20 stopaj yapar ve kalan tutarı mal sahibine öder. Kesilen yüzde 20’lik tutar ise kiracı tarafından iş yeri sahibi adına vergi dairesine beyan edilir ve vergisi ödenir.