Farklı durumlara göre çeşitli şekillerde tapuya şerh koyma yapılabilir, ancak ortak amaç her zaman kişinin sahiplik haklarını kısıtlamaktan ibarettir.
Nitekim bir mülkiyeti geri alma hakkı, mülkiyetin aile konutu olarak belirtilmesi, mülkiyetin satış vaadi veya önalım hakkı gibi pek çok durumda tapuya şerh koyulabilmektedir.
Tapu devri ve satışı gibi işlemlerde uygulanabilen şerhler, gerekli evraklarla birlikte tapu ve kadastro müdürlüğüne başvurularak uygulanabilir.
Aile Konutuna Şerhi
Evliliğin resmi olarak yürütüldüğü süre boyunca eşlerin birlikte yaşadığı meskene aile konutu denilmektedir.
Dolayısıyla aile konutu şerhi eşlerden birinin izni olmadan konutun satılamaması veya kiralanamaması anlamına gelmektedir.
Eşlerin tapu üzerinde eşit hak iddia etmesini sağlayan bu şerh, olası bir satış durumunda her iki tarafın da izninin olmasını zorunlu kılar.
Şufa (Önalım) Hakkı
Tapuda yer alan şufa şerhi, paylı mülkiyet tapularında gerçekleştirilecek olası bir satışta, diğer paydaşların payın satın alımı konusunda öncelik sahibi olduğunu gösterir.
Bu durum paya yabancı birinin katılmasını engellemek için uygulanır.
Sözleşmeden doğan şufa hakkının gerçekleştirilebilmesi için noter aracılığıyla tapuya şufa şerhinin konulması gerekir.
Vefa (Geri Alım) Hakkı
Vefa hakkı, gayrimenkulün eski sahibine satış için öncelik taşıyan bir uygulamadır.
Geri alım hakkı sayesinde tapu sahipleri, satışını gerçekleştirdikleri gayrimenkulün sonraki satışında öncelikli alım hakkına sahip olur.
Tapu ve kadastro müdürlüğü veya noter aracılığıyla vefa şerhi düşülen tapulardaki bu şerh hükmünün maksimum geçerlilik süresi 10 yıldır.
Satış Vaadi Şerhi
Bir taşınmaz üzerine geçici olarak şerh koyulması işlemidir.
Satış vaadi şerhi taşınmazların belli bir tarihe kadar mülkiyet kısıtlılıklarının söz konusu olması anlamına gelmektedir.
İlgili tarihten sonra tapu üzerindeki şerh otomatik olarak kalkar. Satış vaadi şerhi ilgili noter arafından düzenlenir.
Tapuya Kimler Şerh Koyabilir?
Tapuya şerh koyma işlemi; tapu sahibi, alacaklı ve davalı başta olmak üzere hukuksal olarak hak talep edebilen herkes tarafından gerçekleştirilebilir.
Şerh işlemleri, genellikle borçlu ve alacaklı arasındaki durumlarda gerçekleştirilse de tapu hakkında hak sahibi olan taraflar ve aile bireyleri arasında da tapuya şerh koyma işlemi sıkça gerçekleştirilir.
Gerekli evraklarla birlikte yasal mercilere başvurularak ve ilgili ücret ödenerek konulan şerh işlemleri, işlemi gerçekleştiren taraf ve tapu sahibi arasında bağlayıcıdır.
Tapuya eklenen şerh, genellikle 5 yıl geçerlilik süresine sahiptir.
Şerh süresi, borç ödemesi ve benzeri gibi kriterlerde borcun tamamen ödenmesiyle de ortadan kalkabilir.
Ancak farklı durumlarda şerhin kaldırılması daha uzun sürebilir ve kaldırma işlemi için hukuki yollara başvurulması gerekebilir.
Tapuda Şerh Varsa Satış Yapılır mı?
Tapuda şerh olması taşınmazın satışını engelleyen bir durum değildir.
Ancak tapu sicilinde düzenlenen şerh hakkında bilgi sahibiyseniz ve şerhin neden konulduğu hakkında farkındalığınız varsa satış işlemleri her iki tarafın da rızası beraberinde gerçekleştirilir.
