İstanbul Ticaret Gazetesi'nden Osman Arıoğlu'nun Yazısı...
Trampada tapu harcı uygulaması, en yüksek olan bedelden yapılır. Tapu işleminde yasal olarak alıcı ve satıcı ayrı ayrı yüzde 2 oranında tapu harcı ödemektedir.
Trampada iki taraf, her bir gayrimenkul için ayrı ayrı yüzde 2 olmak üzere toplam alım satım bedelinin yüzde 4’ü oranında tapu harcı öder.
Tapu harcına esas prensip olarak fiili alım satım bedeli olmakla beraber bu bedel gayrimenkulün emlak vergisine esas değerinden az olamaz.
Şayet trampa edilen gayrimenkuller arasında değer farkı varsa bu durumda, tapu harcı en yüksek olan değer dikkate alınarak hesaplanır. Değer farkı olan durumlarda bir tarafın diğer tarafa fark tutarı kadar ilave ödeme yapması gerekir.
TAPU HARCI - KDV FARKLILIĞI
Tapu harcı uygulaması, katma değer vergisi uygulamasıyla farklıdır. Katma değer vergisi uygulamasında özel hüküm ile trampanın iki ayrı teslim olduğu belirtilmiştir.
Bu nedenle trampada hem alış yapılan mal için satan tarafından, hem de trampa edilen mal için yine satan tarafından malın ilgili olduğu oranda katma değer vergisi uygulanması gerekir.
Aslında bedelin eşit olduğu durumlarda her ne kadar faturalarda katma değer vergisi uygulansa da fiilen bir tarafın diğer tarafa herhangi bir ödeme yapması gerekmez.
Fark ödemesi, ancak bedeller arasında fark bulunması durumunda söz konusudur. O durumda da bedel farkı üzerinden hesaplanan KDV de karşı tarafa ödenecektir.
Tapu harcı uygulaması fiilen tapu işlemi yapılmadan önce alım satıma konu olan bedel üzerinden alıcı ve satıcı tarafından ödenmesi gerektiğinden ve işleme ilişkin olduğundan, alıcı ve satıcı trampa işleminin tapu kaydı yapılmadan yüzde 2 harç ödemek durumundadır.
Uygulamada tapuya başvuru yapıldığında bildirilen değer ile emlak vergisi değeri kıyaslanmak suretiyle tapu harcı tahakkuk ettirilerek alıcı veya satıcı ya da onlar adına işlemi yapan vekillerine mesaj yoluyla da iletilir.
Bu harç; vergi ve harç ödeme usulüne göre vergi dairesine gitmeksizin banka havalesi yoluyla da ödenebilip ödeme belgeleri tapu müdürlüğüne ibraz edilmek suretiyle işlem gerçekleştirilebilir. Esasen bu işlem yapıldığında da bilgi elektronik olarak tapu müdürlüğüne intikal eder. Bu anlamda e-Devlet uygulaması hayatı ciddi şekilde kolaylaştırıyor.
ÇIKABİLEN PROBLEMLER VE ÖNERİ
Fiili uygulamada bazen tapuda işlem yapılırken oluşturulan programın kapsamının yetersizliğinden veya kullanıcıların yeterli donanıma sahip olmaması nedeniyle özellikle farklı sayıda gayrimenkulün birbiriyle trampasında sıkıntılar yaşanabiliyor.
Bunun elbette merkezden görüş almak suretiyle aşılması mümkünse de bu tür bekleyişler böyle temel bir konuda e-Devlet uygulamasına da pek yakışmıyor.
Bu tür sıkıntının odağında programın trampada bir gayrimenkul ile diğer bir gayrimenkulün takası gibi kurgulanmış olması muhtemel nedendir. Bu gibi durumlar, tapuda işlemlerin zamanında gerçekleşmemesine, sıkıntıların çıkmasına, bürokrasinin artmasına neden oluyor.
Bu tür sıkıntılar programlarında, esasen her işte olduğu gibi tasarımın ne kadar önemli olduğunu, programın gelişime açık olmasının da önemli ve gerekli olduğunu gösteriyor.
